[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Các phương thức chăn nuôi hiện đại, với đặc trưng là mật độ chăn nuôi cao, khả năng sinh sản cao, tập cho ăn sớm và không kiểm soát được nhiệt độ cao hoặc thấp, gây ra căng thẳng ngày càng tăng cho vật nuôi. Nồng độ chất gây mất cân bằng oxy hóa cao trong tế bào động vật có thể làm ảnh hưởng đến năng suất động vật gây ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả kinh tế. Vì vậy, bổ sung selen hữu cơ, có chứa selenocysteine (SeCys) và selenomethione (SeMet) vào thức ăn chănnuôi giúp giảm tác động tiêu cực của sự mất cân bằng oxy hóa đến năng suất của vật nuôi và chất lượng của sản phẩm cuối cùng.
Nhiều yếu tố gây mất cân bằng, như hơi nóng, chế độ ăn uống và cách vận chuyển có thể làm xáo trộn sự cân bằng giữa hệ thống chất có khả năng oxy hóa và chất chống oxy hóa (Estévez, 2015) (Hình 1). Hiện tượng này được gọi là mất cân bằng oxy hóa, nó có thể cản trở các quy trình sinh lý và cuối cùng gây ra tình trạng chán ăn hoặc thoái hóa cơ, làm giảm năng suất vật nuôi. (Lykkesfeldt và Svendsen, 2006).
Hoạt động chăn nuôi hướng tới chất lượng và đòi hỏi ngày càng cao ngày nay yêu cầu bổ sung ngoại sinh các chất chống oxy hóa để duy trì sự cân bằng của hệ thống chất oxy hóa và giảm tác động tiêu cực của sự mất cân bằng oxy hóa đến sức khỏe vật nuôi và chất lượng sản phẩm cuối cùng. Do đó, việc hấp thụ đầy đủ selen (Se) trong chế độ ăn là rất cần thiết.
Selen đóng vai trò thiết yếu cho khả năng chống lại việc mất cân bằng oxy hóa ở các trang trại. Thật vậy, khả năng phòng vệ của tế bào được đảm bảo bởi các selenoenzyme, như glutathione peroxidase, hoạt động của chúng cần tăng lên trong quá trình mất cân bằng để trung hòa các gốc tự do. Trong các nguồn có sẵn selen hữu cơ khác nhau, Selsaf®, loại men cao cấp được làm giàu trong selen, khác biệt nhờ nguồn gốc tự nhiên của nó, tính khả dụng sinh học tối đa, có chứa cả selenocysteine (SeCys) và selenemethionine (SeMet), và thành phần không đổi của nó.
Selsaf® được lấy từ một chủng nấm men độc quyền cụ thể Saccharomyces cerevisiae, được nuôi cấy trong môi trường giàu selenium vô cơ được các tế bào nấm men chuyển hóa sinh học thành dạng hữu cơ. Selsaf® là nguồn selenomethionine tuyệt vời, được kết hợp trong các nguồn protein của cơ thể (cơ, sữa…) nhờ cấu trúc tương đồng với methionine, và sau đó hình thành một nhóm selen.
Selsaf® cũng cung cấp nguồn selenocysteine, có sẵncho quá trình tổng hợp selenocysteine trong quá trình trao đổi chất của vật nuôi và có tác dụng nhanh chóng trong trường hợp mất cân bằng. Nó rất cần thiết cho hoạt động của một loại enzyme chống oxy hóa chính là glutathione peroxidase.
Nhờ chế độ hoạt động kép, Selsaf® hỗ trợ khả năng chống oxy hóa nhanh chóng và lâu dài.
Đồng hóa Selsaf®(Hình 2)
Hấp thụ tích cực
Tính khả dụng sinh học của các hợp chất seleno hiện hoạt Selsaf® được bổ sung vào thức ăn chăn nuôi trước tiên sẽ được xác định bởi khả năng hấp thụ của chúng trong ruột vật nuôi. Sau khi ăn, các hợp chất Selsaf® sẽ được hấp thụ chủ động trong ruột non nhờ hệ thống chất vận chuyển cùng với các axit amin. Do đó, khả năng hấp thụ của chúng hiệu quả hơn nhiều so với selenium vô cơ được vận chuyển thụ động, và selenium vô cơ sử dụng cơ chế chất mang qua natri trung gian sử dụng chung với lưu huỳnh.
Lưu trữ trong cơ
SeMet cũng được kết hợp và lưu trữ trong các cơ, nơi nó có thể được huy động trong quá trình mất cân bằng (Hình 3). Trong tình trạng mất cân bằng, SeMet có thể được giải phóng từ nguồn dự trữ này trong các cơ bằng cách dị hóa, và có thể được chuyển đổi thành H2Se để tạo thành các SeCys động vật trong các enzym seleno (Schrauzer, 2000).
Bảo vệ chống oxy hóa
Selsaf® chứa một nguồn hợp chất seleno hiện hoạt có sẵn trực tiếp có thể được chuyển đổi ngay thành H2Se, và sau đó được sử dụng để hình thành seleno-enzyme như GPx. Điều này giúp làm giảm quá trình dị hóa cơ trong tình trạng mất cân bằng, và do đó làm giảm ảnh hưởng từ việcmất cân bằng đến năng suất vật nuôi. Nhờ SeCyst, Selsaf® có thể tăng cường hoạt động của selenoenzyme GPx, và do đó bảo vệ chống oxy hóa, đồng thời giảm mức độ tổn hại do oxy hóa ở vật nuôi.
Selsaf® hấp thụ vào máu và đồng hóa thành các protein động vật
Lợi ích chính của Selsaf® là cải thiện đáng kể năng suất vật nuôi. Các thử nghiệm gần đây so sánh tính hiệu quả của selenium vô cơ với các nguồn selen hữu cơ khác nhau đã chỉ ra rằng Selsaf®, ở gà đẻ, nâng cao tỷ lệ sống (Hình 4) và giúp gà thịt tăng trưởng tốt hơn (Hình 5).
Các công bố gần đây đã xác nhận khả năng tăng cường gấp đôi chất lượng thực phẩm về mặt dinh dưỡng và cảm quan. Việc bổ sung Selsaf® sẽ làm giàu selen trong trứng, sữa và thịt, đồng thời cải thiện độ mềm (Hình 6) và chất lượng thịt về mặt trực quan. Cuối cùng, khả năng bảo vệ chống oxy hóa không chỉ áp dụng cho vật nuôi. Trứng Selsaf® cho thấy khả năng làm giảm oxy hóa chất béo, mang lại cho người dùng những sản phẩm tươi ngon hơn và bảo quản tốt hơn.
Hình 6: Selsaf® giúp cải thiện chất lượng thịt của gà thịt
Thử nghiệm gần đây tại Brazil cũng cho thấy tác dụng tích cực tương tự của Selsaf đối với năng suất thịt ở thịt lợn, như giảm độ pH sau khi giết mổ, và cải thiện năng suất thịt (Hình 7).
Kết luận
Sự kết hợp độc đáo giữa một chủng độc quyền và quy trình sản xuất của Selsaf® giúp nó trở thành một nguồn selen hữu cơ chứa cả selenomethionine và selenocysteine. Gốc hữu cơ của Selsaf® giúp nó có tính khả dụng sinh học cao và cho phép hoạt động kép, không chỉ kết hợp SeMet vớicác protein động vật có trong cơ, sữa và trứng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành selenoprotein. Do đó, Selsaf® cung cấp khả năng bảo vệ kép cho vật nuôi, bằng cách tăng cường cả trạng thái chống oxy hóa và khả năng phòng vệ tự nhiên, cải thiện sức khỏe tổng thể. Cải thiện sức khỏe vật nuôi mang lại lợi ích trực tiếp cho nông dân bằng cách tăng lợi nhuận từ việc bán vật nuôi và sản phẩm từ vật nuôi. Nó cũng giúptăng mức độ hài lòng của người tiêu dùng bằng cách sản xuất các loại thực phẩm giàu selen và chất lượng tốt hơn (Hình 8).
Huỳnh Lành
Tài liệu tham khảo
Estévez M. 2015. Thiệt hại do oxy hóa gây ra đối với gia cầm: từ khâu chăn nuôi đến tiêu thụ. Poultry Sci. 94: 1368-1378.
Lykkesfeldt J. and Svendsen O. 2006. Chất oxy hóa và chất chống oxy hóa trong bệnh tật: Mất cân bằng oxy hóa ở vật nuôi. Bác sĩ thú y. J. 173: 502-511.
Schrauzer G.N. 2000. Selenomethionine: đánh giá tầm quan trọng của dinh dưỡng, chuyển hóa và độc tính của sản phẩm. J. Nutr. 130: 1653-1656.
